Wat is Koningsdag en hoe is het ontstaan?
Koning Willem-Alexander viert elk jaar op 27 april zijn verjaardag en om die reden wordt deze dag Koningsdag genoemd. Het is een nationale feestdag in Nederland en op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Uitzondering hierop is als 27 april op een zondag valt. Dan wordt Koningsdag een dag eerder of een dag later gevierd. Tijdens een reguliere Koningsdag bezoekt de vorst samen met zijn gezins- en familieleden een of twee plaatsen in een Nederlandse provincie, waar het gezelschap onder meer kennismaakt met traditionele lokale gebruiken en plaatselijke culturele en sportieve activiteiten. In de rest van Nederland worden op die dag allerlei festiviteiten voor de bevolking georganiseerd, variërend van kinderspelen tot vrijmarkten en van pop- tot klassieke concerten.
Van Prinsessedag naar Koninginnedag
Goed bekeken gaat de geschiedenis van Koningsdag terug tot het jaar 1885. Toen werd ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van prinses Wilhelmina Prinsessedag geïntroduceerd. Deze eerste editie werd destijds alleen maar in de stad Utrecht gevierd. Toen Wilhelmina uiteindelijk koningin werd veranderde de naam van deze feestdag in Koninginnedag. Omdat Wilhelmina op 31 augustus jarig was, vond Koninginnedag in eerste instantie altijd op die datum plaats. De feestdag verschoof vanaf 1949 naar het voorjaar, nadat haar dochter Juliana koningin was geworden. Op 30 april, de verjaardag van de vorstin, was het jarenlang gebruikelijk dat een defilé koningsgezinde Nederlanders het paleis in Soestdijk passeerde, waarbij Juliana en haar gezins- en familieleden vanaf het bordes toekeken en naar de passanten wuifeden. Pas tijdens de regeerperiode van Juliana werd Koninginnedag erkend als een officiële Nederlandse feestdag en werd het een dag waarop het grootste deel van de Nederlanders vrij was.
Koninginnedag nieuwe stijl
Nadat Juliana’s dochter Beatrix in 1980 het nieuwe staatshoofd van Nederland was geworden, werd Koninginnedag nog steeds gewoon op 30 april gevierd. De reden daarvoor was onder meer puur praktisch. De nieuwe vorstin was namelijk op 31 januari jarig. Kortom, een te koude periode om gezellig met het hele land buiten feest te kunnen vieren. Daarnaast wilde Beatrix graag haar moeder eren, door 30 april gewoon in stand te houden als Koninginnedag. De nieuwe koningin had overigens ook het idee opgevat om de inhoud van deze feestdag drastisch aan te passen. In plaats van mensen op Koninginnedag naar haar paleis te laten komen, koos ze ervoor om op die dag zelf met haar gezin en familie het land in te trekken om samen met de lokale bevolking op een of twee plaatsen in een jaarlijks wisselende provincie Koninginnedag te vieren. Deze traditie werd vanaf 2014 voortgezet door de huidige koning Willem-Alexander, alleen verschoof de feestdag vanaf dat moment van 30 naar 27 april, omdat dat de verjaardag van de vorst is.